تأکید بر یکتایی خدا و نفی صریح و قاطع هرگونه شرک، اصلی‌ترین پیام قرآن شناخته شده است. تحقق تاریخی امت اسلامی نیز، به رغم تکثر آشکار و نسبتاً زیاد آن، بر محور همین باور صورت بسته است. کاربرد

بلندترین قلّه از دو قلّه‌ی رشته‌ای از کوه‌های آتشفشانیِ اکنون خاموش، در شمال شرقی ترکیه‌ی امروزی و جنوب ارمنستان کنونی، مسیحیان و یهودیان کوه آرارات را با ماجرای طوفان و کشتی نوح در کتاب مقدس (پیدایش،...

از اوّلین مباحث مطرح در تاریخ تفسیر تعریف اصطلاح «تفسیر» است. آسیب جدی واکاوی معانی اصطلاحات، دست زدن به یک اجتهاد معنایی است. این در حالی است که مرزهای یک اصطلاح، کاملاً مشخص است و هرگونه

دانش تفسیر قرآن، به اعتبار مفسر، روش وی و ساختار تفسیر، موجب پدید آمدن رویکردها، روش‌ها و سبک‌های تفسیری شده است. تحلیل تاریخ تفسیر در قالب روش‌ها، رویکردها و سبک‌های تفسیری، روش رایجی است. تقسیم

قاعده‌ی العبره، قاعده‌ای است که خاستگاه اصلی آن فضای تفسیر و علوم قرآنی است. با آن که این قاعده به نوعی از جمله قواعد زبانی به حساب می‌آید، اما در اصول فقه باب مستقلی برای آن گشوده نشده است. در این بخش،...

«مفهوم اوّل» خاص به مفهم فرد یا افراد ممتاز و مشخص که آیه در مورد آنها نازل شده است. به عنوان نمونه در آیه‌ی «إِنَّمَا وَلِیكُمُ اللَّهُ...» (مائده:55) گفته می‌شود که سبب خاص است و آن، وجود علی (علیه السلام)...

قرآن کریم، از یهود زمان پیامبر با عنوان «اوتوا الکتاب» و «اهل الکتاب» و «بنی اسرائیل» نام می‌برد و غالباً هم با همین عنوان مورد خطاب قرار می‌گیرند. البته یهود، در نزد عرب نیز به چنین صفتی، شهرت پیدا کرده...

معروف‌ترین تفسیرهایی که به فراوانی گزارش‌های اسرائیلی معروف‌اند، عبارت‌اند از: تفسیر مقاتل بن سلیمان (150 هـ)؛ تفسیر طبری (224-310 هـ)؛ تفسیر ثعلبی (427 هـ)؛ تفسیر خازن (678-741). و معروف‌ترین

یکی از پیش فرض‌های مسلم و البته قابل مناقشه در حوزه‌ی تعامل تفسیر و تاریخ، یکی گرفتن تورات و انجیل مورد اشاره قرآن کریم و عهدین مصطلح است. آن چه که اکنون مسلم گرفته شده آن است که قرآن کریم وقتی از تورات...

رابطه‌ی قرآن و عهدین در یک رویکرد تاریخی همواره مورد دقت دانشمندان واقع شده است. به طور کلی دو دیدگاه «اقتباس» و «تصحیح» در این باره قابل طرح است.