چنان كه گذشت خداوند در نزد ابن سينا، محض‌الوجود و فاعل الهي و هستي بخش عالم است و چنين فاعليّتي را آنچنانكه در اثولوجياي فلوطين منسوب به ارسطو مطرح است، افاضه، فيض و ابداع ناميده است و آن را مختصّ حقّتعالي...

ابن رشد در ارتباط با مسئله خلقت و نقش واجب الوجود در عالم و ربط او با كثرات و پديده‌ها، بر طبق مبناي ارسطويي خود (ازلي دانستن جوهر عالم و اثبات محرك لايتحرك بعنوان واجب الوجود) شديداً با فاعليت وجودي بمعني...

ابن رشد با توجه به مبنايش در وجودشناسي؛ يعني قول به اصالت جوهر و ازليت و ضرورت آن تقسيم بندي ابن سينا در موجودات به واجب الوجود بالذات و واجب الوجود بالغير ــ در عين امكان بالذات ــ را نميپذيرد و در مواضع...

نقطه ضعف ديگر سخنان ابن‌رشد در عدم تصوير معقول ثاني فلسفي بعنوان وصفي كه هر چند ما بازاء و مصداقي (نظير آنچه مقولات عشر واجد ميباشند) ندارد اما منشأ انتزاع در خارج دارد، و به عبارتي ديگر اوصافي كه عروضشان...

نزد غالب مستشرقان ابن رشد (520 ه ـ 595 ه ـ 1126 م. ـ 1198 م.) بعنوان خاتم فلاسفه اسلام و عرب مطرح است بنحوي كه پس از وي فيلسوفي طراز اول و صاحب سبك و مكتب‌پرداز سراغ ندارند و از آنجا كه در جهان اسلام و...

در جريان تاريخى فرهنگ و تمدن اسلامى به دليل برخوردارى اسلام از اصالت‏هاى بى‏نظير و از سوى ديگر تلاقى آن با تمدن يونانى - به ويژه انديشه اخلاقى ارسطو - پنج جريان فكرى در معرفت اخلاقى به وجود آمد:

گفتمان‏هاى فلسفه اخلاق در دنياى اسلام پاى مباحث نوين بسيارى را به ميان كشيده است كه رويكردشناسى معرفتى در قلمرو آن با هويت تاويلى يا تفكيكى، از مهم‏ترين آنها است; يعنى براى دستيابى به اخلاق ناب دينى، بايد...

يكى از مباحثى كه حكما كم و بيش از آن بحث نموده‏اند عبارت است از تقسيم عقل به نظرى و عملى. قبل از اين‏كه نظر حكما در اين باره آورده شود، گفتارى از نراقى را در بيان معناى عقل نظرى و عملى نقل مى‏كنيم.

1. ابن عربى، قائل به وحدت وجود بوده و در پى او گروهى از عرفا هم چون قونوى، ملا عبدالرزاق كاشانى، قيصرى و... اين قول را برگزيدند. 2. علاء الدوله سمنانى، از هم روزگاران قيصرى، اين عقيده را به چالش گرفت،...

بدين ترتيب به نظر مى رسد كه گيتا دوگونه خودْ براى انسان مطرح مى كند; خودْ متعالى كه فراسوى عالم ماده است و خودْ مادى كه در ارتباط با اين عناصر مادى است. رادا كريشنان در موارد متعدد كه از وجود انسان بحث...