چنان که گفتیم سید رضی رحمه الله در المجازات النبویه، تعداد قابل توجّهی از روایات نبوی را- که به اعتقاد او بر سبیل مجاز وارد شده اند- گرد آورده و به توضیح مفهوم آنها پرداخته است.

وقوع مجاز در روایات، به اقتضای بشری بودن زبان آنها و به مثابه یکی از ابزارهای انتقال معانی گسترده و راه های فهم صحیح متون روایی، امری مسلّم است؛ چنان که غالب علمای اسلامی،

بنابر آنچه در قسمت قبل این مقاله ذکر شد، از نظر من تفاسیر یاد شده، صحیح نیست. تفسیر درست- که با متون دینی سازگار است و اشکال و محذور عقلی هم در بر ندارد- این است که منظور

حضرت علی (علیه السلام) در نهج البلاغه می فرماید: «هنگام فوت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، روح وی در دستم جاری شد و آن را به چهره خود مالیدم». عالمان اسلامی، در طول تاریخ،

1. عبد الله بن عمر، از ابن عباس و او از عمر نقل می کند که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) بازماندگان مرده را از گریه بر مرده نهی کردند؛ زیرا مرده از گریه بر او معذب می شود.

در این منابع، روایات فراوانی در خصوص عرضه احادیث بر قرآن و در نتیجه، پذیرش احادیث موافق با کتاب و طرح احادیث مخالف یافت می شود. تعداد این احادیث- که از طرق مختلف به پیامبر

یکی از معیار های نقد متن حدیث (نقد داخلی) موافقت و مخالفت با قرآن است. این معیار- که از رهنمودهای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و معصومان (علیهم السّلام) به دست آمده است،

گروهی اندک از اندیشمندان قرآنی و اصولی، به عدم حُجّیت روایات تفسیری قایل اند. برخی از اینان، به صورت ضمنی و به هنگام بحث از «عدم حجّیت خبر واحد در غیر فقه»،

نخست. موضوع حُجّیت، چیزی است که امروزه به عنوان «میراث روایات تفسیری» در اختیار ما قرار دارد و این مبحث، هرگز ناظر به مسأله جایگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه(علیه السّلام)در

ابن بابویه، قال: حدّثنا علی بن أحمد، قال: حدّثنا محمّد بن أبی عبد الله، عن محمّد بن إسماعیل، عن علی بن العبّاس، قال: حدّثنا القاسم بن الربیع الصحّاف، عن محمّد بن سِنان، أنّ الرضا(علیه السّلام)کتب إلیه...