حرکت جوهری زنجیره‌های تکوین در مثنوی

همه‌ی مراتب وجودی جهان جلواتی از مرتبه عالم الوهیت است. از مرتبه عالم الهی، موجودات با اشتیاق تمام، دسته دسته به عالم محسوسات قدم می‌نهند. در...

Friday, August 19, 2016

حکمت آفرینش در مثنوی معنوی

توجه داریم که مولانا بحض دقیقی از حکمت آفرینش را بر زبان شاه و غلام او نهاده است که اعتراض و اعمال ظاهری ما، جوهر انسان را اصلاح می‌کند و حتی...

Friday, August 19, 2016

حاکمیت اصل تضاد در جهان هستی از نظر مولانا

در ابیات بعدی جان سخن این است که هر یک از این مفاهیم این جهانی و آن جهانی، در هستی جایی برای خود و مناسب خود دارد و کار خود را می‌کند. کلاغ در...

Friday, August 19, 2016

چشم حسی و چشم باطنی در مثنوی

در مثنوی این بحث به تکرار آمده است که هستی یک جلوه‌ی مادی و خاکی دارد و یک حقیقت جاودانه و روحانی. عقل- پیوسته به عقل کل- حقیقت را می‌جوید و...

Friday, August 19, 2016

جهان تجاذب و جذبه الهی در بیان مثنوی

همه‌ی کائنات باطل‌اند و مرا به سوی خود جذب می‌کنند، زیرا هر موجود باطل، باطل دیگر را به سوی خود می‌کشد، چرا که همه‌ی ذراتی که در این زمین و آسمان...

Friday, August 19, 2016

توصیف عالم غیب و راه ارتباط با آن در مثنوی

سخن از عرصه‌ی لایتناهی عالم غیب است؛ مرتبه‌ای که روح انسان آگاه در آن اسباب و علل مادی را از هم می‌درد و ادراک او نیازی بدین عوامل ندارد و آن...

Friday, August 19, 2016

تجانس و همگنی روحی و باطنی از نگاه مولانا

بحث مناسبت‌های روحی و تجانس باطنی در کلام مولانا مکرر آمده است و تعبیر «جنس» در برابر «ناجنس» برای این معنا، در مثنوی شواهد بسیاری دارد. به نظر...

Friday, August 19, 2016

باطن هستی یا عالم غیب در مثنوی

هستیِ حقیقی همان است که ما آن را با حواس ظاهری درک نمی‌کنیم و نمی‌بینیم. دریایی که زیر کف پنهان است، بادی که غبار را بر می‌انگیزد، به همین ترتیب...

Friday, August 19, 2016

تجانس و تجاذب اشیا در بیان مولانا

این اصل بدیهی را باید بدانیم که در نظام آفرینش هر پدیده خوب، خوب دیگر را به سوی خود‌می کشد و جذب‌ می‌کند. طبعاً هر پدیده بد و زشت نیز هم جنس...

Friday, August 19, 2016

باد، مجری فرمان‌های قهر و لطف حق

یاد به عنوان یک جلوه قدرت حق مطرح است که گاه در راه قهر به کار می‌افتد و گنه‌کاران قوم عاد را بر می‌گیرد و بر زمین می‌کوبد (آیه‌ی 6 سوره‌ی الحاقه)...

Friday, August 19, 2016

از نظر مولانا درک حقیقت هستی، فنای خودی‌هاست

شگفت این است که تو از من جدا نیستی، ولی نمی‌دانم من کجا هستم و تو کجایی؟ چنان که در آیه‌ی 4 سوره «حدید» مقام معیت الهی بیان شده است: (... وَهُوَ...

Friday, August 19, 2016

ادراک و شعور بندگی جمادات و گیاهان در مثنوی

رود نیل، جدا کردن اهل حق و اهل باطل را از خداوند آموخته است که راه این گروه سبطیان را در دریا گشود و نجاتشان داد و راه آن گرو قبطیان را بست و...

Friday, August 19, 2016

ارزش دنیا و سرمایه این جهان در کلام مولوی

اگر مال دنیا را داشته باشی و بار آن را به خاطر دین بر دوش بگیری و آن را در راه دین به کار ببری، خوب است. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)...

Friday, August 19, 2016

تعامل مولانا با نهادهای قدرت و سیاست در قونیه

چرایی همدلی و همراهی مولانا جلال الدین محمد بلخی با حاكمان سلجوقی و دست نشاندگان مغول در آناتولی در خلال غارت پایتخت خلافت اسلامی، پرسشی است...

Thursday, July 21, 2016

جبرگرایی یا فرار از مسئولیت در نگاه مثنوی

امیران در برابر حجت و دلیل سلطان مبنی بر شایستگی ایاز (انسان کامل) به بهانه‌های جبریانه تمسک جستند و گفتند: این درک و هوش و ذکاوت ایاز از عنایات...

Wednesday, July 20, 2016

راز و نیاز نی با میناگر هستی در مثنوی

ای آموزگار هستی! ما که هستیم که قادر باشیم اندیشه‌های نیک داشته باشیم!‌ای عزیز من! بیا طالعم را سعد کن و مرا از طالع نحس به طالع سعد برگردان...

Wednesday, July 20, 2016

نقد بددلی و تردید و فتنه‌ی اختیار در مثنوی

اگر لطف ازلی خدا شامل حال انسان شود، چگونه ممکن است که در برابر جاذبه‌ی حق چنین بددلی و بد گمان شود؟‌ای خداوندی که دادرسِ دادخواهانی! فریاد از...

Wednesday, July 20, 2016

عشق، درمان جبر و اختیار از نگاه مثنوی

مولانا می‌گوید: بحث و مناقشه درباره‌ی جبر و اختیار ره به جایی نمی‌برد و کسانی هم که کوشیده‌اند تا این مسئله را با قیل و قال حل کنند بیهوده جان...

Wednesday, July 20, 2016

جفّ القلم بما هو کائم در بیان مثنوی

به دنبال تفسیر حدیث «ما شاء الله کان»، به تفسیر حدیث «جفّ القلم بما هو کائن؛ قلم قضای حق، آن‌چه را باید باشد، نوشته است.» این قلم نوشته: طاعت...

Tuesday, July 19, 2016

جبر و اختیار و مشیت حضرت حق در مثنوی

حرکت موجودات عالم که نمود حقیقت است نمی‌تواند انسان ژرف‌بین را دچار حیرت عارفانه کند. اگر می‌خواهی به حیرت عارفانه برسی باید حقیقت را منهای صورت‌ها...

Tuesday, July 19, 2016