برهان صدّیقین ملاصدرا

در این نوشتار در نظر است که تبیینی اجمالی از برهان صدّیقین ملاصدرا ارائه شود و سپس نقدهایی که ایمانوئل کانت و دیوید هیوم بر براهین نظری خداشناسی...

Sunday, April 9, 2017

تشکیک

تشکیک، در لغت به معنای در شک انداختن و در گمان افکندن است. در اصطلاح اهل منطق و فلسفه «تشکیک» در برابر «تواطی» قرار دارد (= اشتراک، تواطی) و...

Wednesday, March 29, 2017

تبیین مساله شر در تفکر استاد جوادی آملی

استاد جوادی آملی، با نگاه مبتنی بر عق و وی به تبیین ماهیت شر و حل آن پرداخته اند. ایشان پس از تبیین مساله شر دو راهکار عدمی بودن شر و احسن بودن...

Saturday, November 26, 2016

مساله شر در الهیات پویشی و حکمت متعالیه

بیشتر مباحثی که در اندیشه های فلسفی و کلامی غرب، درباره مساله شر مطرح گردیده اند، به جنبه ی نظری آن، آنگونه که در ساختار کتاب مقدس بیان شده،...

Saturday, November 26, 2016

معاد در حکمت متعالیه

تفکر و تدبر در مرگ و زندگی پس از مرگ، بقا یا فنا، تداوم و عدم تداوم زندگی بشر، از مسائلی است که ذهن بشر را از ابتدا به خود مشغول ساخته است. این...

Saturday, August 20, 2016

خیر و شر در حکمت متعالیه

در یک نگاه کلی، حوادث عالم امکان بر دو گونه‌اند که از گروهی به خیر و از گروهی دیگر به شر تعبیر می‌شود. به عبارت دیگر انسان بعضی از حوادث را ملایم...

Saturday, August 20, 2016

بحث از صادر اول در حکمت متعالیه

بحث از نخستین موجودی که پا به عرصه وجود نهاد، و یا صادر نخستین، از مباحث بسیار مهم فلسفی است که ریشه در روایات اسلامی دارد. نخستین مخلوق نه تنها...

Saturday, August 20, 2016

صفات حق تعالی در حکمت متعالیه

خداوند، مستجمع جمیع کمالات است و حق تعالی هر چه را که کمال است به نحو اتم و اکمل دارد. او کمال مطلق است و تمام موجودات به خاطر کمالاتش گرایش...

Saturday, August 20, 2016

توحید واجب تعالی در حکمت متعالیه (2)

این مرتبه از توحید که اساس بقیه مراتب است، به این معنا است که ذات، واحد من جمیع الجهات است. این مرتبه از توحید در دو معنا بحث می‌شود: یکی بساطت...

Saturday, August 20, 2016

توحید واجب تعالی در حکمت متعالیه (1)

پس از اثبات واجب الوجود، بحث در اوصاف ذات حق تعالی است، یکی از این اوصاف، توحید و یگانگی اوست. حضرت امام توحید را به «ارجاع کثرات به وحدت و فناء...

Saturday, August 20, 2016

واجب الوجود بسیط الحقیقه است

انسان در مواجهه با ممکنات- خواه مجرد و خواه مادی - در آنها یک امر مشترک می‌یابد و آن مرکب بودن آنهاست. عقل حکم می‌کند که اگر موجودی مرکب باشد،...

Saturday, August 20, 2016

زیادت وجود بر ماهیت در حکمت متعالیه

در امور عامه بحثی تحت عنوان «زیادت وجود بر ماهیت» مطرح، و با ادله محکمی اثبات می‌شود که برخلاف حیثیت وجود- که مشترک بین همه واقعیت‌ها است- حیثیت...

Saturday, August 20, 2016

اثبات واجب الوجود در حکمت متعالیه (2)

قبلاً ذکر کردیم در یک دید کلی براهینی که انسان را به خدا می‌رساند سه دسته‌اند که یکی از آن براهین، براهین قرآنی بود. این دسته از براهین را در...

Wednesday, August 17, 2016

اثبات واجب الوجود در حکمت متعالیه (1)

اولین و مهم‌ترین بحثی که در الهیات بمعنی الاخص مطرح است، اثبات واجب تعالى است. البته لازم است قبل از شروع به سؤالات زیر پاسخ داده شود:

Wednesday, August 17, 2016

عقل و عاقل و معقول در حکمت متعالیه

«عقل» اصطلاحات گوناگونی دارد: 1- عقل، جوهری است که در مقام ذات و فعل مجرد از ماده است. (در بحث مقولات عشر مطرح شد). 2- عقلی، غریزه‌ای است که...

Wednesday, August 17, 2016

حرکت و زمان در حکمت متعالیه

شاید از جمله مسائلی که باید قبل از ورود به بحث حرکت حل شود، این است که جای بحث از حرکت در فلسفه است یا علم طبیعی؟ از تتبع در کتب و آثار فلاسفه...

Wednesday, August 17, 2016

سبق و لحوق و حدوث و قدم در حکمت متعالیه

در این نوشته درباره‌ی دو مسأله‌ی مستقل فلسفی بحث می‌شود، که طرح بحث آن در دو فصل جداگانه هیچ اشکالی ندارد و بلکه بهتر است. ولی ما به تبعیت از...

Wednesday, August 17, 2016

مقولات عشر در حکمت متعالیه

ماهیت در یک تقسیم بندی اولیه به جوهر و عرض تقسیم می‌شود و گاهی گفته می‌شود، موجودات عالم بر دو قسم‌اند:(1) جوهر و عرض، شاید اینکه جوهر و عرض...

Wednesday, August 17, 2016

علیت در حکمت متعالیه

شاید قدمت مسأله علیت به قدمت فکر انسان بوده است. همین که انسان اولیه به دنبال چرایی کاری بوده و از علت آن سؤال می‌کرد، نشان می‌دهد که ذهن بشر...

Wednesday, August 17, 2016

مواد ثلاث در حکمت متعالیه

مواد ثلاث یکی از بحث‌های مشترک بین فلسفه و منطق است. در منطق در باب قضایا و تقسیم آنها، جهات قضایا وجوب و امکان و امتناع مطرح می‌شود و در فلسفه...

Wednesday, August 17, 2016