روش‌شناسی فهم قرآن، در جایگاه متنی عربی

به نظر ما این حقیقت باید مورد توجه ویژه قرار گیرد که پدیده‌ی قرآنی اگرچه در ذات و جوهر خود تجربه‌ای معنوی و نبوت و رسالت است، اما از حیث زبانی...

Monday, April 10, 2017

بازنگاهی به زمینه‌های طرح مسئله‌ی زبان قرآن

خوب است بدانیم در میان مسلمانان، مباحث زبان‌شناسی در ساحت‌های گوناگون علوم اسلامی مطرح بوده است. مباحثی چون اشتراک لفظی و معنوی، مفهوم وجوب و...

Friday, February 24, 2017

ویژگی هنری (آهنگ و آفرینش‌های هنری) قرآن

بُعد هنری قرآن آن قدر قوی است که در زمان نزول، بیشترین تأثیر را آهنگ، زیبایی ترکیب، و کیفیت نقل‌ها و بیانات قرآن داشت. طنین گوش‌نواز قرآن چنان...

Wednesday, February 22, 2017

تغییر مخاطب در قرآن

یکی از غرایب زبان قرآن در پدیده‌ای به نام تغییر مخاطب نمود یافته است. اگر بخواهیم تعریفی از تغییر مخاطب ارائه دهیم باید گفت: گاهی متکلم حین صحبت...

Tuesday, January 24, 2017

خطابات عام و خاص در قرآن

زمانی که قرآن با انسان به طور عام صحبت می‌کند، خطاب عام خواهد بود: ای مردم عالم، به حقیقت نامه‌ای که همه پند و اندرز و شفای دل‌ها و هدایت و...

Tuesday, January 24, 2017

قرآن در جایگاه یک کلام خطابی

متون خطابی شامل مطالبی نظیر تبلیغات، اعلامیه‌ها و مانند آنهاست که در آنها هویت خطابگر در غالب موارد مجهول است حال آنکه در قرآن هم هویت خطابگر...

Tuesday, January 24, 2017

الگوهای مفهومی خطاب در قرآن

علاوه بر ملاحظات صوری، لایه‌های مفهومی خطاب در قرآن نیز باید مورد توجه قرار گیرد. این بدان معناست که قرآن در عین حال که مجموعه‌ای از حالات پیچیده...

Tuesday, January 24, 2017

شیوه‌های ارتباط پیامبر و قرآن با مخاطب

کارکرد اصلی هر متن قدسی انتقال یک پیام مؤثر از یک مجرای معنوی است. از سوی دیگر، متون الهی را باید دارای مبنای شفاهی دانست. این نکته می‌تواند...

Tuesday, January 24, 2017

شواهدی بر گفتاری بودن متن قرآن

ارتباط در کل، تار و پود جوامع بشری را شکل می‌دهد. امروزه ثابت شده است که حتی حیوانات نیز دارای سامانه‌های ارتباطی خاصّی هستند. لکن در این کتاب...

Tuesday, January 24, 2017

جوامع مذهبی و قدرت خطابی زبان

خدا و مفهوم الوهیت همواره برای بشر رازآلود بوده است. در طول تاریخ، هزاران پیامبر یکی پس از دیگری درصدد برآمدند آسمان را به زمین بیاورند. در عمل،...

Tuesday, January 24, 2017

ادله‌ی گفتاری بودن زبان قرآن

برای تمییز اینکه کلام قرآن گفتاری است یا نوشتاری باید ابتدا به بررسی سبک کلام آن پرداخت و مشخص نمود کلام وحی در اصل به چه صورتی نازل شده است....

Sunday, January 22, 2017

اهمیت صنعت التفات در قرآن

ارتباط در هر زبان میان کسانی برقرار می‌شود که دارای پس‌زمینه‌ی زبانی و اجتماعی – فرهنگی یکسانی هستند. وقتی این ارتباط در عمل، موفق است که دانش...

Sunday, January 22, 2017

مخاطب قرآن کیست؟

قرآن چه کسانی را خطاب قرار می‌دهد؟ قرآن چه گروه‌های را می‌خواهد به سوی رشد بکشاند؟ آیا قرآن نظر به طبقه و گروه خاصی دارد، یعنی فقط گروه یا قشر...

Sunday, January 22, 2017

تحلیل ساختار عنصر گفتگو در داستان حضرت ابراهیم در قرآن کریم

گفتگو یا حِوار یکی از عناصر داستان است که باعث حرکت و پویایی آن می‌شود گفتگو به معنی تبادل کلام بین دو طرف است و مقصود از حوار کشف حقیقت است...

Monday, August 8, 2016

ساختار قرآن گفتاری است یا نوشتاری؟

ساختار قرآن شیوه‌ی گفتاری است و ویژگی‌های گفتاری دارد كه روی سخن با مخاطبین خاصّ است و متكلم می‌تواند بر قرائن حالیّه یا معهود ذهنی مخاطبان حاضر...

Saturday, June 25, 2016

مشابهت و اختلاف در تعبیرات قرآنی

در مناسبت‌های مختلف، زمانی که دروسی در زمینه ویژگی‌های «تعبیر قرآنی» برای دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) بیان می کردم...

Monday, May 2, 2016

زبان قرآن

نظر عموم مسلمانان از دیرباز بر آن است که قرآن بر زبان قریش نازل شده است. زبان همه‌ی اشعار و خطبه‌های جاهلی نیز زبان قریش بوده است. عموم خاورشناسان...

Tuesday, April 19, 2016

شیوه ی روایت داستان پیامبران در قرآن

ورق زدن صفحات تاریخ و مطالعه اخبار گذشتگان به خودی خود امر مطلوبی است که ما را از بسیاری از حوادث گذشته آگاه می‌سازد و تجربه‌های زیادی را به...

Friday, October 9, 2015

حکمت یادکرد پیامبران در قران

انسان پیوسته احساس می‌کند که در درون او خلأ‌ی وجود دارد که قادر به پرکردن آن نیست و همچنین احساس می‌کند که در وجود او رازی نهفته است که قادر...

Friday, October 9, 2015

حکمت ها و چراها در آیات قرآن

گاه قرآن حکیم حقیقتی را در آیه یا آیاتی می آورد و در پایان، با بیانی گویا و لطیف، برهان و علل یا ریشه های پیدایی آن را بازگو می فرماید. این گونه...

Thursday, September 3, 2015