واژه‌ی بعل در قرآن

«بعل» در لغت به معنای شوهر، زوجه، درخت خرمایی كه بدون آبیاری از ریشه آب خورد، نام بت قوم الیاس، و دهشت و اضطراب آمده است. ابن فارس معتقد است...

Saturday, April 15, 2017

واژه‌ی بصیرت در قرآن

«بصیرت» در لغت به معنای اعتقاد قلبی به دین و امور شایسته است. نیز به معنای عبرت، زره، فراست و زیركی صادقانه، و خونی است كه آن را دلیل و نشانه...

Saturday, April 15, 2017

واژه‌ی بصیر در قرآن

قرآن در قصه یوسف (علیه السلام) و فرستادن پیراهن برای پدرش یعقوب (علیه السلام) می‌فرماید: «اذْهَبُوا بِقَمِیصِی هذَا فَأَلْقُوهُ عَلَى وَجْهِ...

Saturday, April 15, 2017

واژه‌ی بشر در قرآن

جوهری می‌نویسد: «بشرة» و «بشر» ظاهر پوست انسان است و بشره‌ی زمین گیاهان نمایان شده بر آن است. جمع بَشرَه، بشر است مثل قصبه و قصب. سپس بر انسان...

Saturday, April 15, 2017

واژه‌ی بسط در قرآن

«بسط» مقابل «قبض» در اصل به معنای امتداد و گسترش یافتن و گشودن است و «بسْطَه» به معنای فضیلت و برتری بر دیگری است. «بسط ید» به معنای دراز كردن...

Saturday, April 15, 2017

واژه‌ی برهان در قرآن

فراهیدی در ماده «بَرَه» می‌نویسد: برهان بیان دلیل و روشن ساختن آن است. فیومی نیز همین تعریف را برگزیده، در ادامه می‌نویسد: در اینكه حرف نون كلمه...

Saturday, April 15, 2017

واژه‌ی برق در قرآن

«برق» دارای دو اصل و ریشه است: 1. درخشش و 2. جمع شدن سیاهی و سفیدی. بقیه معانی مجازی و نشئت گرفته از این دو است. برق درخشیدن ابرهاست و بارقه...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی بروج در قرآن

«بروج» جمع «برج» در لغت به معنای برج‌های دوازده‌گانه و خانه‌های بنا شده بر دیوار اطراف شهر و بر ركن و كناره قصر است و هنگامی كه زن زیبایی‌های...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی برزخ در قرآن

ابن فارس می‌نویسد: برزخ به معنای حائل بین دو شیء است؛ گویا بین دو شیء زمینی وسیع است. این كلمه برگرفته از «برز» به معنای زمین وسیع و گسترده است....

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی بِرّ (به كسر باء) در قرآن

«برّ» مصدر از «بَرّ یَبرّ» از باب «علم» است. معنای اصلی و لغوی ماده برّ همان‌گونه كه بیان شد، گسترانیدن وسیع كار خیر است و فرق آن با خیر این...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی بدّل در قرآن

«بدل» در لغت به معنای قرار گرفتن شیئی به جای شیئی دیگر است و كاربرد «بدّلت الشیء» زمانی است كه شیء موردنظر را تغییر دهی؛ اگرچه برای آن عوض و...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی بَرّ (به فتح باء) در قرآن

«برّ» به فتح باء به معنای خشكی مقابل دریاست كه گستره وسیع آن لحاظ شده و از آن بِر به معنای گسترش دادن در نیكی مشتق شده است. بَرّ گاه به خداوند...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی بحر در قرآن

«بحر» در اصل به معنای وسعت و گسترده بودن است و به همین جهت بر دریا، بحر اطلاق شده است. نیز به شتری كه ده بار زاییده بود، بحیره می‌گفتند؛ زیرا...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی بأس در قرآن

«بأس» در لغت به معنای عذاب، قوت و دلیری در جنگ، نیازمندی شدید و ترس است، و در جمله «رجلٌ ذو بأس» به معنای انسان شجاع است. «بأساء» اسم برای جنگ،...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی اهل در قرآن

ابن فارس می‌نویسد: اهلِ مرد همسر و زوجه اوست و تأهل به معنای همسردار بودن است. نیز اهل رجل نزدیك‌ترین فرد به وی است و اهل بیت ساكنان خانه‌اند...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی ایمان در قرآن

«ایمان» از ماده «امن» دارای دو معنای اصلی است: 1. امانت كه ضد خیانت است؛ 2. تصدیق. به اعتقاد فیومی «اَمِنَ» در وزن و معنا مانند «سلم» است، یعنی...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی اَولی در قرآن

كلمه «اولی» برگرفته از ماده «ولی» به معنای سزاوارتر و نیز تهدید و به معنای نزدیك شدن زمان هلاكت است. جوهری پس از نقل معنای اخیر از اصمعی می‌نویسد:...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی اوّاب در قرآن

اواب» صیغه مبالغه از ماده «اوب» به معنای توبه و بازگشت از گناه است. فرق آن با رجوع این است كه كاربرد «اوب» در بازگشت خاص است، آن هم در موجودات...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی اناث در قرآن

«اناث» جمع «انثی»، مقابل جنس مذكر از موجودات است و در اصل به معنای نرمی و دوری از صلابت و درشتی است. به همین دلیل هم جنس زن، انثی نامیده شده...

Friday, April 14, 2017

واژه‌ی انّی در قرآن

«انّی» در لغت به معنای أین، متی و كیف آمده و نیز در شمار ظروفی است كه دارای جزاست: همانند «انّی تأتنی آتك»: هر زمان كه نزد من بیایی من نیز نزد...

Friday, April 14, 2017