نحوه تعیین خسارت در صورت اجتماع اسباب در حوادث رانندگی
پرسش :
در تصادفی مابین اتوبوس و موتوری و خاور، راکب موتورسیکلت فوت مینماید. نحوه تصادف به شرح زیر بوده: الف. اتوبوس شهری در جاده در حال حرکت بوده که به علت متوقف شدن ماشین قبلی متوقف میشود و برای اینکه به حرکت خود ادامه بدهد بدون توجه به وضعیت پشت سر خود و نگاه به آیینه سمت چپ، فرمان را به سمت چپ میپیچد. ب. موتور سواری که از پشت سر اتوبوس حرکت مینموده به محض انحراف اتوبوس به قسمت بدنه جلوی اتوبوس اصابت نموده و کنترل موتور از دستش خارج و به وسط جاده پرتاب میشود. ج. خاوری که از همان جاده و در جهت مخالف اتوبوس و موتور در حرکت بوده موتورسوار را زیر لاستیک خود میگیرد و موتوری فوت مینماید. د. راننده اتوبوس مدعی است موتورسوار پس از پرتاب شدن و به زمین خوردن بلند شد و ایستاد و اگر راننده خاور سرعتش زیاد نبود و او را زیر نمیگرفت موتوری کشته نمیشد. ه. بعضی از شهود و ناظرین صحنه اظهار میدارند؛ راکب موتور پس از خوردن به زمین بلند شد و نشست و دستهای خود را روی سر گرفت که خاور او را زیر گرفت. و. هیچگونه خط ترمزی از خاور در جاده مشاهده نشده است. ز. راننده اتوبوس و بعضی از شهود و ناظرین صحنه اظهار میدارند؛ فاصله خاور با راکب موتور حدود 20 متر بوده است ولی راننده خاور مدعی است که فقط صدایی شنیده است و پس از ایستادن متوجه شده موتوری زیر چرخ خاور رفته و منظورش این است که فاصلهاش با اتوبوس در حین برخورد موتورسیکلت بسیار کم بوده. ح.کارشناسان تصادفات، مقصر در حادثه را، راننده اتوبوس به علت انحراف به چپ میدانند. با توجه به شرح واقعه و سببیت اتوبوس و مباشرت خاور، حکم موضوع را بیان فرمایید: آیا در صورتی که ثابت شود فاصله خاور حدود 20 متر بوده و هیچگونه اثر ترمزی نیز از خاور مشاهده نشده میتوان راننده خاور را مقصر 100درصد فرض نمود؟ یا اینکه در هر صورت سبب اقوی از مباشر بوده و در نتیجه اتوبوس مقصر در حادثه و ضامن دیه است یا حکم دیگری دارد؟
پاسخ :
معلوم شد که حکم تابع صدق استناد است اگر استناد ثابت شد طبق آن حکم میشود و اگر ثابت نشد و معلوم باشد که یا قتل مستند به راننده اتوبوس است از جهت تسبیب و یا مستند به راننده خاور است از جهت مباشرت احوط مصالحه است هر چند بعید نیست از موارد قرعه باشد بلی در فرض عدم ثبوت استناد اگر احتمال عقلایی باشد که قتل مستند به خود موتور سوار باشد اصل برائت ذمه دیگران است از دیه مقتول.
منبع: ره توشه قضایی (استفتائات قضایی از محضر مقام معظم رهبری)، نشر قضا، قم، چاپ اول، 1390
منبع: ره توشه قضایی (استفتائات قضایی از محضر مقام معظم رهبری)، نشر قضا، قم، چاپ اول، 1390