معرفت علمی و معرفت شهودی در مثنوی

من اطمینان دارم که در این نگارش حکمتی هست اما می‌خواهم این حکمت را بهتر دریابم. عیان، مشاهده حقیقت است و «رؤیت» همان رؤیت به چشم باطن یا مشاهده...

Saturday, June 25, 2016

جایگاه علم و ظن و صاحب یقین در مثنوی

منظور از علم در این ابیات، علم الهی است و در مقابل این علم، مولانا غالباً «ظن» و «گمان» و کلماتی از این نوع را می‌آورد و منظورش علوم ظاهری و...

Saturday, June 25, 2016

مراتب یقین در مثنوی

آن چه انسان به چشم باطن می‌بیند با آن چه از معلم و مرشد و کتاب می‌آموزد فرق دارد. گوش ما مثل کسی است که پیام‌رسان دلدادگان و نامه‌رسان عاشقان...

Saturday, June 25, 2016

ادراک حقایق و باده‌ی خوش‌گوار معارف در بیان مثنوی

شگفتا که چرا قوم، این جهان را که از آفتاب عالم‌تاب، روشن و درخشان شده مشاهده نمی‌کنند. این جهان مظهر شمس حقیقت و خورشید آیات ربّانی است. عجیب...

Saturday, June 25, 2016

تأثیر نفس در عواطف عقل از دید مثنوی

زن اعرابی وقتی همسرش را استوار و ثابت قدم یافت و از مکنونات قلبی او در طی مراحل سلوک مطلع گشت، گریست. گریه‌ی زنانه دام آنهاست، اما به نظر می‌رسد...

Saturday, June 25, 2016

تأثیر عقل و جان و عشق در بیان مثنوی

در زبان تازیان، جان (کلمه روح) مؤنث حساب می‌شود، اما این تأنیث مجازی نشانه‌ی مردی و زنی نیست. روحی که به سوی خدا می‌رود فراتر از این تفاوت‌ها...

Saturday, June 25, 2016

مثنوی و گفتمان نفس و عقل در فقر

قصه‌ی اعرابیِ درویش و ماجرای زن او از حکایت‌های پر مضامینی است که مولانا برای طرح اندیشه و افکار بلند خویش مطرح کرده است. به نظر می‌رسد در این...

Saturday, June 25, 2016

دانش اهل دل و اهل تن در بیان مثنوی

«اهل دل»، یعنی کسانی که از درون خود راهی به حق دارند. «علم‌های اهل دل» نیز دانشی است که بی‌واسطه از حق می‌آموزند. این‌گونه آگاهی، انسان را از...

Saturday, June 25, 2016

جایگاه و ارزش علم و حکمت در مثنوی

مولانا برای بیان موضوع و قداست و اهمیت دانش و معرفت، داستان تاریخی را نقل می‌کند که در شاهنامه‌ی فردوسی آمده است. خلاصه‌ی داستان از این قرار...

Saturday, June 25, 2016

نقدی از مثنوی بر فلاسفه و حکما

نظر مولانا نسبت به فلاسفه و حکما و به طور کلی اهل استدلال این است که «سخن‌های دقیق» و مستند به دلیل و برهان می‌گویند و ولع دارند که با این سخن‌ها...

Saturday, June 25, 2016

مثنوی و جوینده‌ی حکمت و معرفت

مولانا می‌گوید: در درجه اول آن‌چه جوینده حکمت و معرفت باید بداند این است که حکمت یا همان باطن دین را باید از کجا و از چه کسی آموخت. اگر نزد علمای...

Saturday, June 25, 2016

مقایسه‌ای میان صورت و معنا (ظاهر و باطن)

در برابر سگ اصحاب کهف، شیران عالم سر افکنده و احساس حقارت نموده‌اند، چون جان او به اصحاب کهف پیوسته است، لذا صورت نفرت‌انگیز یک سگ برای او زیان‌آور...

Saturday, June 25, 2016

جایگاه عقل و جان در مثنوی

مولانا از عقل تعبیرهای گوناگون دارد: عقلی که عوام می‌پسندند، حافظ منافع مادی است و عقلی که مردان کامل به آن تکیه می‌کنند، عقلی است که نور خدا...

Saturday, June 25, 2016

ارزش دانش در مثنوی

مطابق روایات، نفوذ فرمانروایی حضرت سلیمان به انگشتری بوده است. با توجه به تشبیه علم به خاتمِ سلیمان فهمیده می‌شود که علم هم خاصیت فرمانروایی...

Saturday, June 25, 2016

زندگینامه استاد حمید سبزواری

حسین ممتحنی مشهور به حمید سبزواری در سال 1304 در سبزوار در خانواده ای مسلمان و معتقد چشم به جهان گشود.

Saturday, June 11, 2016

یادی از دانشمندی رنج‌دیده و ناکام

و آن روز که حسنک را بردار کردند، استادم بونصر روزه بنگشاد و سخت غمناک و اندیشه‌مند بود چنان که به هیچ وقت او را چنان ندیده بودم، و می‌گفت: چه...

Saturday, February 20, 2016

یک روایت در پنج اثر

پس از آن که شیرویه با یاری گروهی از ایرانیان بر پدر می‌شورد و او را به زندان می‌افکند، خسروپرویز از زندان در ضمن پاسخ به اتهامات پسر، درباره‌ی...

Saturday, February 20, 2016

معنای تازه‌ای از «آواز» در شاهنامه

معنی اصلی آواز در فارسی و پهلوی « صوت و صدا »ست و در فارسی از این معنی اصلی چند معنی دیگر نیز برآمده است، همچون « نعره، آواز خوش و نغمه، نام،...

Saturday, February 20, 2016

نگاهی تازه به زندگینامه‌ی فردوسی

درباره‌ی نام و نسب شاعر، جز کینه‌ی او ابوالقاسم و تخلص او فردوسی، نمی‌توان به قطعیت نظر داد. نام او را در مآخذ گوناگون و نیز در مقدمه‌ی برخی...

Saturday, February 20, 2016

نگاهی به هزار بیت دقیقی و سنجشی با سخن فردوسی (3)

در زیر به برخی از نکات دستوری در شعر دقیقی اشاره می‌گردد. ولی خواست ما در این جا تنها اشاره به مواردی‌ست که از جهتی و به ویژه در هم‌خوانی یا...

Friday, February 19, 2016