احکام خمس | مؤونه: سوال یک

پرسش :

چه خرجهایى به عنوان مؤونه بحساب مى آید و خمس به آنها تعلق نمى گیرد؟

پاسخ :
آنچه که انسان براى خود و خانواده خود خرج مى کند و نیز آنچه در زیارت و جوایز و هدایا و انفاقات و مهمانى ها مصرف مى کند و آنچه در حقوق لازمه، مثل: نذورات، کفارات، اداء دین، ارش جنایت، غرامت و خسارت چیزى که انسان تلف کرده است و نیز سایر مایحتاج زندگى، مثل: خانه، ماشین سوارى، فرش، کتاب، سایر لوازم مورد نیاز زندگى و آنچه براى تزویج اولاد و یا درمان بیمارى آنها و نیز هزینه مربوط به موت اولاد یا عیال انسان و سایر احتیاجات عرفى انسان مصرف شود، مؤونه حساب مى شود. بنابر این آنچه انسان از درآمد سال خود و به حسب شأن خود در رابطه با این امور صرف کند خمس به آنها تعلق نمى گیرد. بلى اگر مخارج فوق از شأن انسان زیاد باشد یا به عنوان عملى سفیهانه باشد و یا از روى اسراف باشد و نیز اگر مخارجى در راه حرام صرف شود جزء مؤونه بحساب نیامده و باید خمس آن پرداخت شود. و نیز مخارجى که در راه تحصیل فایده مصرف مى شود جزء مؤونه است، مثل: مزد کارگر، خرج آبیارى، گازوئیل براى تراکتور و بنزین اتومبیل.

منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد اول، قم: امیر العلم، 1383.