چرا نماز ستون دین است؟

پرسش :

چرا گفته شده که نماز ستون دین است؟

پاسخ :

چرا نماز ستون دین است؟

نماز بدین جهت ستون دین بیان شده است که بدون آن، دین معنا و مفهومی نخواهد داشت؛ همان گونه که خیمه بدون ستون، برپا نخواهد بود. نماز عبادتی است جامع و فراگیر و به مثابه ستون و پایه خیمه است. 

خاصیت بسیاری از عبادت ها و دستورات دینی (مثل زکات، حج، جهاد، روزه و...) در نماز جمع شده است. زکات، امتحان میزان عدم دلبستگی به مادیات و گذشتن از امور دنیایی است و در نماز نیز نمازگزار از همه چیز درمی گذرد و به خدا توجه می کند «مالک یوم الدین». در روزه، بعضی از امور بر انسان حرام می شود و نماز نیز چنین است.

شاید علت این که از نماز به عنوان ستون دین یاد شده است، این باشد که قبولی همه اعمال، بستگی به پذیرش آن دارد و در مقام مثال مانند ستون یک خیمه است که اگر خیمه، ستون نداشته باشد، هرگز پابرجا نمی ماند. مسلمانی که نماز نخواند و یا به نماز اهمیت ندهد، اسلام و مسلمانی اش مانند خیمه بی ستون است.

نظام تربیتی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی اسلام مبتنی بر نظارت درونی و تقوا است؛ یعنی، یک مسلمان بیش از همه چیز، خدای یگانه را مدنظر دارد و او را ناظر بر اعمال خویش می داند و معتقد است معاد و قیامت بر سر راه او قرار داد.

در این نظام، نماز نقش یادآور و هشدار دهنده ای را دارد که هر روز و هر شب، این مهم را یادآوری کرده، انسان را از خطر فراموشی حقیقت باز می دارد. در نتیجه نقش بسیار موثری بر کنترل درونی انسان دارد؛ چنان که خداوند فرموده است: 
«اقم الصلاة ان الصلاة تنهی عن الفحشاء و المنکر و لذکر الله اکبر(1)؛ نماز را به پادار که نماز آدمی را از کارهای زشت و ناپسند باز می دارد و همانا ذکر و یاد خداوند، نتیجه بزرگ تر است». 

بنابراین نماز بدان جهت تشریع شده که آدمی، خود را فراموش نکند و بداند که بنده خدا است. نماز مانند چراغ هایی است که در فواصل معینی در تاریکی، روشن می شود؛ تا کسی که در راه است، آن را گم نکند و دچار لغزش و انحراف نگردد.

پی‌نوشت‌:
1. سوره عنکبوت، آیه 45.

منبع: یکصد و ده پرسش و پاسخ درباره نماز، مجتبی کلباسی، تهران: انتشارات ستاد اقامه نماز، چاپ: اول، زمستان 1386.