احکام بیع | معاملات بورس: سوال چهار

پرسش :

بخشى از معاملات الکترونیکى که از طریق شبکه اینترنت با بنگاه ها وشرکت هاى بازرگانى خارجى صورت مى گیرد به شرح زیر است: موارد قابل خرید و فروش شامل سهام شرکت هاى معتبر جهانى، شاخص هاى سهام مجموع چند شرکت،...

پاسخ :
این معاملات چند صورت دارد که بعضى صحیح و بعضى باطل است:
الف) اگر جنبه صورى داشته باشد و سهام و جنس اصلاً وجود خارجى نداشته باشد معامله باطل است.
ب) معامله جدّى است و سهامى وجود دارد ولى مجهول است یعنى نوع کارخانه، شرکت و میزان سرمایه گذارى آن و مؤسّساتى که مى خواهند در آن شریک شوند و شرایط آن براى او مشخّص نیست، این نوع معامله نیز باطل است.
ج) معاملاتى که با پول هاى حاصل از تحصیلات اعتبارى توأم با ربا حاصل مى شود، آن نیز صحیح نیست.
د) معاملاتى که جدّى است و شرایط آن مشخّص است و حداقل یکى از دو طرف معامله (جنس یا پول) در اختیار طرف مقابل قرار مى گیرد و جنبه تسهیلات اعتبارى ربوى ندارد صحیح است.

منبع: استفتائات جدید، آیت‌‌ الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه ‌السلام، 1393.