احکام مسائل متفرقه | عرفان و عرفا: سوال دو

پرسش :

با توجّه به آن که مع الاسف چندى است که در کشور ما، با تأثیر گرفتن از امواج خارجى و منحرف، معنویت گرایى تحت عناوین عرفان هاى غیر دینى و غیر شرعى قرار گرفته است و روز به روز حیطه تسلط آنان در میان جوانان...

پاسخ :
عرفان اسلامى برگرفته از کتاب و سنّت است. آیات بسیارى در قرآن مجید داریم که به اوج عرفان مى رسد؛ مانند آیات آخر سوره حشر و آیات آغاز سوره حدید و آیات دیگر. همچنین بسیارى از خطبه هاى نهج البلاغه مانند خطبه اشباح^{2} و خطبه همّام^{3} و خطبه قاصعه^{4} و خطبه اوّل نهج البلاغه و خطب دیگر، ونیز دعاهاى بسیار عمیق و دقیق صحیفه سجّادیّه، دعاى کمیل، صباح و دعاى عرفه که هر کدام دنیایى از عرفان اسلامى را در بر دارد. از همه اینها گذشته زندگى پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و امیرمؤمنان (علیه السلام) و ائمّه اهل بیت (علیهم السلام) همگى الگویى از زندگى عارفانه است و امّا عرفان تصوّف یک عرفان التقاطى است که برگرفته از مذاهب مختلف بى اساس و ضمیمه تخیّلاتى از مرتاضان هندى و بودایى است که در قرن دوم هجرى به محیط اسلامى وارد شد و جمعى را به انحراف کشاند. تضادّ این عرفان با کتاب و سنّت و الگوهاى اسلامى واضح تر از آن است که نیاز به توضیح داشته باشد. این عرفان التقاطى گاه به انسان پرستى و ادّعاى الوهیت انسان منتهى مى شود، و گاه به شکستن تمام قید و بندهاى اخلاقى یا بیگانگى از زندگى اجتماعى، و گاه به تناسخ و حلول و اتّحاد و امثال آن. متأسّفانه اشتباهاتى که در رسانه هاى جمعى ما رخ مى دهد اخیراً سبب شده که به این گونه افکار و آن گونه اشخاص بها داده شود و سبب انحرافاتى گردد.
 
پی‌نوشت‌ها:
1. بحارالانوار، ج 2، ص 90، ح 13
2 . نهج البلاغه، خطبه 91
3. همان، خطبه 193
4. همان، خطبه 192

منبع: استفتائات جدید، آیت‌‌ الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه ‌السلام، 1393.