احکام وقف | ثبوت و عدم ثبوت وقف: سوال هفت

پرسش :

طایفه ای در یک آبادی حدود پانصد سال است تقریباً زندگی نموده و می نمایند‏‎ ‎‏از یک طرف این قریه معروف به وقفیت است ولی چون وقف نامه ای در دست نیست‏‎ ‎‏خصوصیات آن را طبقه فعلی اطلاع ندارند. از طرف دیگر مدارکی حدود صد سال‏‎ ‎‏اخیر در دست است که چون قریه وقف اولاد ذکور سادات سه قریه بوده این طایفه‏‎ ‎‏مستأجر سادات بوده اند به چیز بسیار ناچیزی و آن سادات هم چون املاک دیگری هم‏‎ ‎‏دست مستأجرین دیگر بوده با هم نشسته اند توافق کرده اند زید از فلان مستأجر و‏‎ ‎‏عمرو از مستأجر دیگر و بکر از مستأجر آخر این قلیل مال الاجاره را دریافت نماید در‏‎ ‎‏حالی که این حق بر ایشان نبوده، زیرا هر طبقه ای از سادات مادام الحیاة حقّ استفاده از‏‎ ‎‏این املاک را داشته اند نه زیاده. علاوه موارد زیادی املاک را هم سادات بین خودشان‏‎ ‎‏تعویض و تبدیل کرده اند. در اثر کثرت سادات و متفرق شدن آن ها به اطراف و اکناف‏‎ ‎‏رضایت خاطر عموم غیر میسور است و آن عده ای هم که در این سه محل سکونت‏‎ ‎‏دارند نه آن ها یقین دارند که حقشان در نزد این طایفه غیر سادات پانصد ساله است و‏‎ ‎‏نه این غیر سادات یقین به مالکیت این دسته دارند. حال بعد از همه تصدیعات‏‎ ‎‏بفرمایید تکلیف این طبقۀ فعلی چیست و تصرفات آن ها چگونه است و راه حل‏‎ ‎‏چیست امید است جواب را مرقوم و جمعی را از پریشانی نجات دهید، توضیح بر‏‎ ‎‏این که موجرین اصلاً در این آبادی سکونت ندارند.

پاسخ :
‏‏بسمه تعالی، هر مقدار از این املاک که در دست اشخاص است و معامله‏‎ ‎‏ملکیت می کنند و اقرار به وقف ندارند محکوم به ملکیت آن ها است و هر‏‎ ‎‏مقدار که صاحبان ید می گویند وقف است باید به اذن حاکم شرع اجاره‏‎ ‎‏متعارفه شود و مال الاجاره را اگر موقوف علیهم معلوم است به آن ها ردّ‏‎ ‎‏شود و إلا حکم مجهول المالک دارد.‏

منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، جلد 7، ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمیی(ره)، تهران، 1392 ش.