پاسخ به شبهه دستور قرآن به شهوترانی مردان

پرسش :

شبهه‌: در آیه‌ی 3 سوره‌ی نساء گفته شده: اگر نمی‌ توانید در مورد یتیمان عدالت را رعایت کنید، پس نکاح کنید از زنان، دو یا سه و یا چهار زن را. همچنان که مشاهده می‌ کنید؛ قرآن به هر بهانه ‌ای به مسلمانان دستور به شهوترانی داده است، کما این که در این آیه، بحث در مورد یتیمان است ولی می ‌گوید: اگر شما عدالت را در مورد یتیمان نتوانستید رعایت کنید، پس بروید چند تا زن بگیرید!

پاسخ :
جواب شبهه‌:
قبل از هر چیز، لازم است مقدمه ‌ای را خدمت شما عرض کنیم:
 
مقدمه:
بسیاری از آیات قرآن با همدیگر در ارتباطند. به همین خاطر، برای فهم دقیق از یک آیه، حداقل باید نگاهی به آیات قبل داشته باشیم تا ببینیم آیه در چه مقامی واقع شده است.
 
وقتی شما به آیات قبل از آیه‌ی سوره‌ی نساء نگاه می ‌کنید، می‌ بینید خداوند متعال بحث رعایت حفظ اموال یتیم را مطرح فرموده است که در ادامه‌ی آن بحث فرمود: اگر نمی ‌توانید در مورد یتیمان عدالت را رعایت کنید، پس به ازدواج درآورید دو زن یا سه زن و یا چهار زن را... .
 
بنابراین، آیه‌ی ذکر شده، در مقام حفظِ اموال یتیم به نحو احسن است.
 
و اما اصل جواب شبهه:
در دوره‌ی جاهلیّت و بعد از آن، این رسم وجود داشت که اگر دختران یتیمی دارای اموال قابل توجّهی بودند، بعضی‌ ها به نیّت به چنگ آوردن مالشان، با آنها ازدواج می‌ کردند. (متأسفانه این رسم زشت، حتّی در همین زمان حاضر نیز دیده می ‌شود)
 
خداوند تبارک و تعالی از این عمل زشت نهی کرده و می ‌فرماید: «وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتَامَى» اگر می ‌ترسید از این که نتوانید عدالت را در مورد یتیمان رعایت کنید به عبارت دیگر، اگر نمی ‌توانید نیّت خود را در ازدواج با دختران یتیم خالص کنید و فقط چشمان به مال آن یتیم دوخته شده، «فَانْکِحُوا مَا طَابَ لَکُمْ مِنَ النِّسَاءِ» پس بروید و از زنان دیگر نکاح کنید و آنها را به ازدواج خود درآورید. (1)
 
خلاصه‌ی جواب:
طبق قرائنی که ما از آیات قبل به دست می‌ آوریم، متوجه می ‌شویم که این آیه درصدد بیان رعایت عدالت در مورد دختران یتیمی است که عدّه ‌ای به قصد به چنگ آوردن مال با آنها ازدواج می ‌کنند که می‌ فرماید: اگر شما نمی‌ توانید انصاف را در مورد این دختران رعایت کنید و فقط نیّت شما به دست آوردن مال آنهاست، پس اینها را رها کنید و زنان دیگر را برای ازدواج انتخاب کنید. با این بیان، دستور به شهوترانی در این آیه مطرح نیست.
 
پی‌نوشت:
1- تفسیر قرآن، بیان دکتر محمدعلی انصاری ذیل تفسیر آیه‌ی 3 سوره مبارکه‌ی نساء.
 
منبع‌: پاسخ به شبهات اینترنتی (پاسخ به شبهاتی که سایت های ضد اسلامی و ضد شیعی منتشر کرده‌ اند)، هادی کُردان، جلد اول، تهران: انتشارات شارق، چاپ پنجم، 1389ش.