پاسخ به دو پرسش پیرامون اعجاز قرآن برگرفته از آثار امام راحل

پرسش :

پرسش اول: اعجاز بزرگ قرآن کریم در چیست؟ پرسش دوم: چگونه قرآن کریم با حروف، کلمات و عبارات خود معجزه می ‌کند؟

پاسخ :
پرسش اول: اعجاز بزرگ قرآن کریم در چیست؟
 
پاسخ:
قرآن شریف به قدری جامع لطایف و حقایق و سرایر و دقایق توحید است که عقول اهل معرفت در آن حیران می‎ ماند؛ و این، اعجاز بزرگِ این صحیفه نورانیّه آسمانی است، نه فقط حسن ترکیب و لطف بیان و غایت فصاحت و نهایت بلاغت و کیفیّت دعوت و اخبار از مغیبات (امور غیبی) و اِحکامِ (محکم نمودن) اَحکام و اتقان (استواری) تنظیم عائله و امثال آن، که هر یک مستقلاً اعجازی فوق طاقت و خارق عادت است. بلکه می ‎توان گفت این که قرآن شریف معروف به فصاحت شد و این اعجاز در بین سایر معجزات مشهور آفاق شد، برای این بود که در صدر اول اعراب را این تخصّص بود و فقط این جهت از اعجاز را ادراک کردند؛ و جهات مهم تری که در آن موجود بود و جهت اعجازش بالاتر و پایه ادراکش عالی ‎تر بود، اعراب آن زمان ادراک نکردند.
 
الآن نیز آنهایی که هم افق آنها هستند، جز ترکیبات لفظیّه و محسّنات بدیعیّه و بیانیّه چیزی از این لطیفه الهیّه ادراک نکنند. و اما آنهایی که به اسرار و دقایق معارف آشنا و از لطائف توحید و تجرید باخبرند، وجهه نظرشان در این کتاب الهی و قبله آمالشان در این وحی سماوی همان معارف آن است و به جهات دیگر چندان توجهی ندارند. (1)
 
این کتاب عزیز در محیطی و عصری نازل شد که تاریک ‎ترین محیط و عقب افتاده ‌ترین مردم در آن زندگی می ‎کردند و به دست کسی و قلب الهی کسی نازل شد که زندگی خود را در آن محیط ادامه می‎ داد، و در آن حقایق و معارفی است که در جهان آن روز - چه رسد به محیط نزول آن - سابقه نداشت و بالاترین و بزرگ ترین معجزه آن همین است.
 
آن مسائل بزرگ عرفانی که در یونان و نزد فلاسفه آن سابقه نداشت و کتب ارسطو و افلاطون بزرگ ترین فلاسفه آن عصرها از رسیدن به آن عاجز بودند، و حتّی فلاسفه اسلام که در مهد قرآن کریم بزرگ شدند و از آن استفاده ‎ها نمودند به آیاتی که صراحت زنده بودن همه موجودات جهان را ذکر کرده، آن آیات را تأویل می ‎کنند، و عرفای بزرگ اسلام که از آن ذکر می‎ کنند، همه از اسلام اخذ نموده و از قرآن کریم گرفته ‌اند، و مسائل عرفانی به آن نحو که در قرآن کریم است در کتاب دیگر نیست.
 
و اینها معجزه رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله) است که با مبدأ وحی آن طور آشنایی دارد که اسرار وجود را برای او بازگو می ‎نماید و خود با عروج به قلّه کمال انسانیت حقایق را آشکارا و بدون هیچ حجاب می‎ بیند و در عین حال در تمام ابعاد انسانیت و مراحل وجود، حضور دارد و مظهر اعلای «هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ» می‌ باشد. (2)
 
پرسش دوم: چگونه قرآن کریم با حروف، کلمات و عبارات خود معجزه می ‌کند؟
 
پاسخ:
این که قرآن معجزه است برای این چیزهاست که سه تا چهار تا کلمه تمام حیثیات بشر را اداره می ‌کند. (أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلهِ مَثْنَى وَفُرَادَى). (3)
 
قیام اگر قیامِ لله شد، همه چیز متمرکز می‎ شود در همان الوهیت. و این قیام شما چون یک بویی از الوهیت می ‎داد، تا اینجا رسیده است که قدرت‎ های بشری را زیر پا گذاشت یعنی مشت غلبه کرد بر تانک، مشت غلبه کرد بر توپ؛ توپ‎ ها و تانک ‌هایی که در ایران آورده بودند و متمرکز کرده بودند. و اینها، مشت‎ های جوان ‎ها و پیرها و زن‎ های ما در مقابلش ایستاد و گفت که دیگر اثر ندارد. چرا اثر ندارد؟ برای این که لله است. مگر با خدا می ‎شود معارضه کرد؟ مگر مقابله می ‎شود با خدا کرد؟ این کار خدایی است، لله است، برای خداست. همه این دعواهایی که اینها داشتند پیچید و کنار گذاشت. (4)
 
پی‎نوشت‎ها:
1- آداب الصلاة، امام خمینی (رحمه الله)، ص 264.
2- سوره مبارکه حدید، آیه 3: اوست اوّل و آخر و پیدا و پنهان. صحیفه امام خمینی (رحمه الله)، ج 16، ص 210.
3- بگو: «من فقط به شما یک اندرز می ‌دهم که: دو دو و به تنهایی برای خدا به‌پا خیزید». سوره مبارکه سبأ، کریمه 46.
4- صحیفه امام خمینی (رحمه الله)، ج 5، ص 512.
 
منبع: پرسش‎ ها و پاسخ‌ های قرآنی (برگرفته از آثار امام خمینی قدس سره)، علیرضا صادقی، مشهد: مؤسسه فرهنگی پیوند با امام قدس سره، چاپ اول، 1393ش.