آنچه گذشت نظر حضرت خواجه نصیر درباره ی این قسم قضایا بود ( البته نه با این توضیحات و تبیینات و تصاویر اضافی و تبیینی ) امید آنکه غور در این امور رافع زلتها و ضلالتها باشد.

خواجه پس از آنکه این صور قضایا را درباره ی زید که موضوع شخصی است، شرح داد، می گوید: «چون موضوع قضیه، لفظ کلی باشد، صورت های مذکور (مقصود صورت های مذکور در لوح شخصیات است) به حسب حصر عقلی

قبل از هر بحثي مي گوييم بر واقفان پوشيده نيست که هر طلبه و پژوهشگر منطقي به اول هر کار در منطق به بحث درباره ي نسب اربعه مي پردازد و با آموختگي نسب آنکه سر تحقيق دارد، همواره بر رابطه ي نسبي بين امور قابل...

منظور ما در اين نوشته، تبيين نظم و نظام موجود در جهان و در تک تک موجودات است. اصل موجوديت يک چيز است و نظام و چگونگي و مشخصات موجوديت، چيز ديگر. مثلاً موجوديت انسان که با چه وسيله و چگونه موجود

نخستين موجود پديد آمده از ماده يا اجزاي قديم، چه بوده است؟ دموکريت و ارسطو در اين باره چيزي نگفته اند. افلاطون نيز در اين باره مطلبي ندارد. در آثار کساني که يک عنصر، مثلاً آب را قديم مي دانند و آن را مادة...

نگرش مادي، غايت و انگيزه را در پيدايش موجودات نمي پذيرد. دموکريت عهد باستان و ماترياليست هاي معاصر، هر دو، در نفي انگيزه و غرض و غايت در پيدايش موجودات هم داستانند. اما ارسطو، محرک نامتحرک را فارغ از فکر...

چنان که معروف است، از متفکران اسلام، متکلمان به حدوث زماني جهان باور دارند و فلاسفه به قدم زماني آن. اما همين فلاسفه، جهان را قديم مطلق ندانسته، بلکه با نوعي تبيين و توجيه، به حدوث ذاتي آن باور دارند....

در تفکر فيلسوفان يوناني، فاعليت الاهي وجود نداشت. يعني آنان موجودات جهان را محصول زمان و زمينه مي دانستند و پيدايش موجود را از عدم ناب، ممکن نمي دانستند. دليل آنان نيز همين تجربه جهان مادي بود. در جهان...

ابن سينا در کتاب هايش از جمله در اشارات، تمامي يک نمط را به تبيين حدوث ذاتي و قدم زماني جهان و اثبات و توضيح مباني و مقدمات آن اختصاص داده است. (1) از آنجا که گزارش ابن سينا در اشارات بسيار دقيق و جامع...

مسئله آفرينش از مسائل مهم و بنيادي فلسفه است. پيچيدگي اين مسئله از آنجا است که به چندين مسئله مهم ديگر مانند عليّت، علت العلل، ملاک نياز معلول به علت و... وابسته است. متفکران اسلام از همان آغاز اين مسئله...