ذهن و مورخ

وظیفه‌ی تاریخ (مانند علم و هنر) آوردن چیزهای معین به ذهن است. این ادعا چه معنایی می‌تواند داشته باشد. آنتونی کنی، فیلسوف معاصر، این گونه راهنمایی...

Wednesday, August 26, 2015

تخیل و درک و تاریخ‌نگاری

باور کلی این است که آثار هنری بزرگ همان شاهکارهای تخیلی هستند. تیسوس در رؤیای شبانه در چله‌ی تابستان این دیدگاه رایج را چنین بیان می‌کند:

Wednesday, August 26, 2015

تاریخ‌باوری

این جمله‌ی فیشر (نوشته شده در 1918) کاملاً مؤید اقدام پوپر در محکوم کردن آنچه او "تاریخ‌باوری"، یعنی جست‌و‌جوی "«آهنگ ها» یا «الگوها»، «قوانین»...

Tuesday, August 25, 2015

نسبیت علم و تاریخ

کاربست علم در مورد گذشته وظیفه‌ی تاریخ، مانند هنرها و علوم دیگر، آوردن چیزهای معین به ذهن و خاطر انسان است. ولی تفاوت عمده‌ای میان هنر و علم...

Tuesday, August 25, 2015

تبیین در تاریخ‌نگاری (2)

عبارت "شناخت کنونی" پرسش‌ها و مسائل شناخت‌شناسانه پیش می‌آورد. معیارهای شناخت چیست؟ آیا دسته‌ای معیار شناخته شده‌ی عام وجود دارد یا معیارهای...

Tuesday, August 25, 2015

تبیین در تاریخ‌نگاری (1)

آیا، چنانکه بسیاری مؤسسات فرض می‌کنند، تاریخ یکی از شاخه‌های علوم‌اجتماعی است یا نه؟ پاسخ این پرسش تا حدودی به تعریف مربوط می‌شود. اگر منظور...

Tuesday, August 25, 2015

نحوه‌ی تبیین در علوم‌اجتماعی

تصور و ایده‌ی علم اجتماعی در سده‌ی هجدهم چونان بخشی از جریان روشنگری شکل گرفت. در حالی که دانشمندان سده‌ی هفدهم (کپلر، گالیله، هاروی، بویله،...

Tuesday, August 25, 2015

جایگاه «تبیین» در تاریخ‌نگاری

تعریف دایرة‌المعارفی تبیین چنین خواهد بود: "توضیح دادن، آشکار کردن، روشن یا قابل درک کردن". افراد اندکی با این تعریف موافق خواهند بود. ولی اقدام...

Tuesday, August 25, 2015

تبیین آماری در علوم

بسیاری افراد می‌خواهند بر ماهیت علمی علوم اجتماعی تأکید کنند. از آنجا که آمار به خادم تقریباً همه‌ی علوم تبدیل شده است، باید نخست به تبیین آماری...

Tuesday, August 25, 2015

مفهوم علت در تاریخ‌نگاری

مفهوم علت و معلول در زندگی روزمره، علم تجربی و تاریخ به کار می رود. می‌توانیم علت را چیزی بدانیم که چیزی دیگر (معلول خود) تولید می‌کند یا

Tuesday, August 25, 2015

الگو، ساختار و پیوستگاری تاریخی

اکثر مردم به میزانی از ساده‌سازی نیازمند هستند و این کار را اغلب می‌توان با تشبیه یا مقایسه با چیزی ساده‌تر و شناخته شده‌تر انجام داد. با وجود...

Tuesday, August 25, 2015

فرجام شناسی تاریخی

چیزی است که درجریان دگرگونی تاریخی تداوم می‌یابد؟ آیا گلدستون پیشنهاد دهنده‌ی لایحه‌ی خودگردانی همان پشتیبان محافظه کار پیل در حدود چهل سال پیش...

Tuesday, August 25, 2015

سیر تاریخ نگاری محلی در نواحی شمال ایران

از جمله گونه های مشهور تاریخ نگاری، تاریخ نگاری محلی است که در باب اوضاع سیاسی اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی منطقه ای خاص نوشته میشود و در واقع از...

Tuesday, August 25, 2015

فرآیندها و شالوده‌های اجتماعی

مورخ (از لحاظ اخلاقی و شناخت‌شناسی) با همنوعان خود سرو‌کار دارد، و مسئولیت‌های او به انسان‌های زنده محدود نمی‌شود، بلکه مردگان و انسان‌های هنوز...

Tuesday, August 25, 2015

حقیقت چیست؟

نیازی نیست اکنون درباره‌ی نظریه‌های فلسفی حقیقت بحث کنیم و چندان بر خطا نخواهیم بود این گفته‌ی قدیمی را بپذیریم که: "حقیقت عبارت است از مطابقت...

Tuesday, August 25, 2015

نقش شواهد در تاریخ‌نگاری عینی

باید همیشه شکافی، کوچک یا بزرگ، میان چیزها آن‌گونه که هستند و آن‌گونه که فکر می‌کنیم هستند، وجود داشته باشد: مسئله‌ی باور / واقعیت. شناخت عنوانی...

Tuesday, August 25, 2015

مسئله‌ی عینیت در تاریخ و تاریخ‌نگاری

پیشخدمت گفت: "La historia es muy importante" در یکی از شهرهای کوچک اسپانیا، من وهمسرم هنگام خوردن ناهار، راجع به نمایشگاهی در موزه‌ی محلی گفت...

Tuesday, August 25, 2015

نسبت فلسفه و تاریخ

در پاسخ به پرسش نخست، آشکارتر شده است که علوم اجتماعی طیفی فزاینده از هستی‌های ممکن را عرضه می‌کنند. آن هستی‌ها عبارت‌اند از چیزهایی مانند امواج...

Tuesday, August 25, 2015

مفهوم و معنای سنت در حوزه های مختلف علوم انسانی

به نظر من پیشینه‌ی گرایش افراد، گروه‌ها و جوامع به تقدیس کردن و پیروی از پیشینیان خود به اندازه‌ی عمر بشر است و این کار دلیلی بسیار موجه دارد:...

Tuesday, August 25, 2015

تاریخ و علم الاجتماع (2)

دیدیم که به اعتقاد بسیاری دانشمندان، زمان جایی در قوانین طبیعت ندارد. چنین قوانینی بی زمان و ابدی هستند - اگر از ترکیب اکسیژن و هیدروژن آب به...

Monday, August 24, 2015